Ellen Dijkhuizen Biografie - Ellen Dijkhuizen

Mijn jeugd heb ik doorgebracht op het Hoogeland, daarom ben ik trots te kunnen zeggen dat ik na vele jaren werkzaam te zijn geweest in de stad Groningen nu in het noord-groningse dorpje Zandeweer mijn plekje heb gevonden. Hier, in het ruime huis met een studio waar twee Yamaha C3 vleugels staan is het heerlijk werken. Door de aparte opgang kunnen de leerlingen vrij in en uit lopen voor hun les.

Studie

Ik heb piano gestudeerd aan het toen nog Stedelijk Conservatorium te Groningen. Mijn hoofdvakleraar was Jan Marisse Huizing. Naast hoofdvakdocent was hij ook methodiekdocent voor de studenten piano. Deze combinatie was voor mij ideaal: hij maakte mij bewust van een groot aantal pianistische vaardigheden en ontwikkelde tegelijkertijd het muzikaal artistieke voorstellingsvermogen. Al tijdens mijn studie stimuleerde hij mij om naar grote pianisten als Willem Brons, Ronald Brautigam en Detlef Kraus te gaan voor gastlessen. Masterclasses volgde ik bij Roberto Szidon, Kendall Taylor en Karl-Heinz Kämmerling. Ik heb dan ook fijne herinneringen aan mijn studietijd. In 1988 heb ik mijn studie afgesloten met het behalen van de diploma’s docerend en uitvoerend musicus.
Door een beurs van het Andrea Elkenbracht Fonds heb ik verder kunnen studeren bij de Braziliaanse pianiste Yara Bernette in Hamburg.

“Zorg dat je een werkbare pianist wordt”.

Door deze uitspraak van Jan Marisse Huizing werd het mij duidelijk dat het voor een pas afgestudeerde pianist heel belangrijk is om op meerdere vlakken inzetbaar te zijn. Naast het geven van solorecitals heb ik mij verdiept in de kamermuziek en het begeleiden van zangers. Daarnaast ben ik jaren verbonden geweest als repetitor van diverse koren zoals de Chr. Oratorium Vereniging in Groningen o.l.v. Tilo Lehmann. Na mijn studie heb ik samengespeeld met violist Chris Braam en pianist Peter Berman wat erg waardevol is geweest voor mijn verdere muzikale ontwikkeling.
Ook ben ik hen dankbaar dat zij mij hebben geadviseerd om me te verdiepen in de liedbegeleiding. Behalve dat het fantastisch is om zangers te begeleiden, is het ook zo leerzaam; het dwingt de pianist tot vocaal denken.

Kamermuziek

De meerwaarde van kamermuziek is o.a. dat de sfeer door de kleinere zaal intiemer is dan bijvoorbeeld in een grote concertzaal.
Het is heerlijk om met collega-musici naar een uitvoering toe te werken, bezig te zijn met prachtige muziek. Het uitwisselen van muzikale ideeën en het elkaar inspireren zie ik als een groot geschenk.
Mensen met wie ik deze ervaring in de loop der jaren heb kunnen delen zijn o.a. violist Kam Lung Cheng met wie ik enkele jaren een vast duo heb gehad, celliste Wilma van der Wardt, violiste Ilona Sie Dhian Ho, klarinetist Izebrand de Boer, saxofonist Jan Schoemaker, mezzo-sopraan Lucia Meeuwsen, tenor Christofoor Baljon, de pianisten Francien Hommes, Ariëlle Vernède, Kees Wieringa, Polo de Haas, Fred Oldenburg, Jeroen van Veen en Ties Molenhuis.

Simeon ten Holt

Simeon ten Holt (1923-2012) was in de tachtiger jaren van de vorige eeuw nog niet zo bekend als nu. Pianist Kees Wieringa die ik leerde kennen tijdens mijn pianostudie, speelde pianowerken van deze componist en had de opdracht van Simeon gekregen om een nieuwe “ploeg” van 4 pianisten samen te stellen om zijn werk “Lemniscaat” in première te brengen.
Er bestonden al “ploegen” voor de werken Canto Ostinato en Horizon (ook voor 4 piano’s) met pianisten uit de randstad.
Nadat Kees Wieringa een drietal Noordelijke pianisten bereid had gevonden, volgde er een jaar van intensieve studie. Dankbaar maakten de pianisten gebruik van de gastvrijheid van de firma Hahn en Steenhuis te Groningen om in deze zaken het werk voor vier piano’s in te studeren. Ook was het voor ons inspirerend om met de componist Simeon ten Holt zijn compositie voor te bereiden. Hij heeft ons talrijke aanwijzingen gegeven voor een goede interpretatie van dit werk. Op 14 februari 1988 werd Lemniscaat in muziekcentrum Vredenburg te Utrecht in première gebracht. De live-registratie van dit concert is uitgebracht op CD. De pianisten waren: Anita van Groningen à Stuling, John Brink, Kees Wieringa en Ellen Dijkhuizen.

Het zou blijken dat deze eerste kennismaking met de muziek van Simeon ten Holt niet zonder gevolgen zou zijn….
In 1989 gingen deze 4 pianisten uit Groningen naar Tokio om in het kader van een culturele uitwisseling tussen Nederland en Japan de -inmiddels bekende- compositie Canto Ostinato uit te voeren. Vele concerten volgden met zowel Lemniscaat als Canto Ostinato en werden gespeeld in de grote concertzalen zoals Muziekcentrum Vredenburg, Beurs van Berlage, Concertgebouw Amsterdam en Oosterpoort Groningen, maar ook op bijzondere locatie’s zoals de stationshal in Rotterdam en Groningen, in het Vondelpark in Amsterdam en de Prinsentuin in Leeuwarden.

Canto Ostinato in de Stationshal te Groningen 2000 met Jeroen van Veen, Fred Oldenburg, Kees Wieringa en Ellen Dijkhuizen

Op 15 januari 1999 vond de première plaats van het stuk: “Méandres” voor 4 piano’s traditiegetrouw uitgevoerd in muziekcentrum Vredenburg te Utrecht door de pianisten Polo de Haas, Fred Oldenburg, Kees Wieringa en Ellen Dijkhuizen.

Wat maakt de muziek van Simeon ten Holt nou zo magisch? Alleen al de combinatie van 4 vleugels – de niet te onderschatten werking van boventonen die ontstaat wanneer er 4 vleugels tegelijk klinken- en 4 pianisten…..Vier verschillende persoonlijkheden die in pianotechnisch en muzikaal opzicht tot een eenheid moeten zien te komen.
Simeon ten Holt heeft zijn composities voor 4 piano’s zo opgezet dat vanuit de zogenaamde moederpartij er combinatiemogelijkheden zijn met de 3 uitgeschreven variantpartijen. Deze varianten worden van te voren niet verdeeld onder de pianisten, het is juist de bedoeling dat er ter plekke door de uitvoerenden wordt besloten, ga ik deze variant nu toevoegen, ja of nee, afhankelijk van wat er op dat moment klinkt.
Daarnaast is er ruimte voor een persoonlijke inbreng met improvisatie-elementen gedacht vanuit de variant- en moederpartij.
Dit laatste element mag echter nooit de voortgang en de homogeniteit van het stuk in gevaar brengen.
Dit klinkt nogal tegengesteld; enerzijds moeten de pianisten elkaar de ruimte geven en op elkaar reageren, anderzijds moet de structuur van het stuk “bewaakt” worden.
Maar dat maakt nou precies de muziek zo spannend, het staat van te voren niet vast hoe het concert gaat uitpakken.
In meerdere opzichten heeft de muziek van Simeon mij veel waardevols gebracht, het optreden in de grote concertzalen, CD-opname’s doen, het gezamenlijk studeren maar vooral het ervaren van grote muzikale vrijheid.