Lecture in Synagoge Appingedam

Lecture met beeld en muziek in Synagoge te Appingedam

Liederencyclus Onder de weg en over de locht van Ellen Dijkhuizen

 de synagoge in de Broerstraat 6 te Appingedam

klik op foto voor vergroting

De opening en toespraken bij de officiële ingebruikname van de gerestaureerde synagoge:

Peter Breukink en Pauline Broekema

klik op foto voor vergroting

Korte impressie op YouTube van de opening van de Synagoge.
Film opening synagoge Appingedam klik hier

Ter gelegenheid van de officiële ingebruikname van de Synagoge in de Broerstraat te Appingedam op 5 mei 2015 wordt als cultureel onderdeel een presentatie op maat gebracht door pianiste en componiste Ellen Dijkhuizen, mezzosopraan Netty Otter en beeldend kunstenaar Jaap van den Hoofdakker. Zij zullen aan de hand van verschillende live uit te voeren muziekfragmenten en beeldprojecties de genodigden kennis laten maken met het ontstaan, de ontwikkeling en het uiteindelijke resultaat van het bijzondere project de liederencyclus Onder de weg en over de locht.

Een aantal liederen wordt uit de liederencyclus Onder de weg en over locht uitgevoerd in een versie voor zang en piano. Daarnaast wordt een toelichting gegeven op de chassidische legenden van Buber en de druksels van Werkman waarop de liederencyclus is gebaseerd.. Ook zal Ellen Dijkhuizen een toelichting geven op het ontstaan van de cyclus Onder de weg en over de locht.

Het programma wordt tweemaal uitgevoerd in een besloten voorstelling voor genodigden.

Beelden van de titel

Ellen geeft toelichting

Uitvoering

Ellen aan de piano

klik op foto voor vergroting

Dit programmaonderdeel wordt mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage uit het Peter Breukinks Noodfonds van Stichting Oude Groninger Kerken.

voor vergroting klik op affiche

Eerstvolgende uitvoering van de liederencyclus
“Onder de weg en over locht” op:

zaterdag 13 juni ‘t Marnehoes, Kerkstraat 21, Wehe den Hoorn. Aanvang: 20.00 uur.
Reserveren nog mogelijk!

voor de overige uitvoeringen zie Activiteiten Stichting Diek klik hier

Over de Synagoge in Appingedam

Na de restauratie wordt de Synagoge in Appingedam op 5 mei officieel in gebruik genomen. De Damster sjoel is eigendom van de Stichting Oude Groninger Kerken. Het bijzondere monument wordt onderdeel van Bijzondere Locaties Groningen en kan worden gebruikt als locatie voor diverse culturele evenementen zoals concerten en lezingen.

De Synagoge is de oudste synagoge in de provincie Groningen. Het is gebouwd in 1801 en beschikt over een indrukwekkend hemelsblauw koepelplafond

Opvallend aan deze kleine rechthoekige synagoge is de fronton boven de entree, met daarin een tekst van Ezechiël in het Hebreeuws. De huidige synagoge is de eerste die als zodanig gebouwd is. De eerste synagoge was waarschijnlijk niet meer dan een kamer in een huis van een van de leden van de Joodse gemeenschap. Waarschijnlijk zal dit het huis zijn geweest van Joseph Meyer aan de Solwerderstraat. Deze werd in 1669 gesloten. Hierna hebben nog 3 bestaande panden dienst gedaan als synagoge, totdat in 1801 de synagoge aan de Broerstraat feestelijk werd ingewijd. Tot aan het jaar 1942 werden hier diensten gehouden.

1563 – Een uit Praag afkomstige jood krijgt toestemming op de bank van Lening te pachten

1667 – Op het Bolwerk wordt een synagoge in gebruik genomen, maar deze wordt twee jaar later al weer gesloten

1800 – De Joodse gemeenschap koopt een stuk grond aan de Broerstraat en bouwt er de synagoge

1896 – De woning van de chazzan, op nr. 8, wordt gebouwd naar plannen van de architect Heikens

1945 – De synagoge wordt bij een bombardement beschadigd. Na de oorlog wordt het gebouw verkocht.

2011 – De synagoge wordt overgedragen aan de Stichting Oude Groninger Kerken

Joden in Appingedam

In de achttiende eeuw begon het aantal joden in Appingedam pas echt te groeien door aanwas van buitenaf. Aan het eind van de achttiende eeuw woonden er ongeveer honderd joden in Appingedam. Deze toename rechtvaardigde de bouw van een eigen synagoge. Niet alleen de joden uit Appingedam, maar ook die uit Uithuizen, Usquert, Kantens, Middelstum, Loppersum, Stedum, Ten Boer en Winneweer maakten hier gebruik van. In de negentiende eeuw bleef hun aantal groeien tot zo’n driehonderd. Daarna nam het als gevolg van de veranderende sociale en economische omstandigheden af. In 1941 telde de gemeenschap nog 128 personen. In de Tweede Wereldoorlog zijn vele joodse inwoners van Appingedam gedeporteerd. Slechts zes van hen keerden terug.

Monument

Voor de synagoge in de Broerstraat staat een monument met de namen van de joden uit Appingedam die allemaal zijn omgekomen in de concentratiekampen.

website Synagoge Appingedam klik hier